بررسی کتاب سنجی کتاب ها و مقالات پژوهشی منتشر شده در زمینه اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان در ایران طی سال های 1378 تا 1391

هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت کتاب ها و مقالات پژوهشی منتشر شده در ایران در زمینه اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان طی سال های 1378 تا 1391 بر اساس متغیرهایی نظیر موضوع، نویسنده، مترجم، ناشر، نوبت چاپ، توزیع جغرافیایی و روند رشد است که با استفاده از روش کتاب سنجی انجام شده است. برای گردآوری داده ها از ابزار سیاهه وارسی و برای تحلیل های آماری از آمار توصیفی فراوانی و درصد استفاده شده است. داده های مربوط به کتاب ها، از پایگاه اطلاعاتی کتابشناسی ملی ایران ارائه شده بر روی وب سایت کتابخانه ملی ایران و داده های مربوط به مقالات از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (isc) گردآوری شده است. یافته ها نشان داده است که طی سال های 1378 تا 1391 بیش ترین کتاب ها و مقالات پژوهشی در زمینه اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان در حوزه موضوعی اختلال نقص توجه و رفتار ایذایی و کم ترین آن ها در حوزه موضوعی اختلال تغذیه و تیک نوشته شده است. بیش ترین کتاب ها برای گروه سنی بزرگسالان می باشد. درصد کتاب های تألیفی بیش تر از کتاب های ترجمه می باشد. پرتولیدترین نویسندگان کتاب ها ترابی و دان و مقالات پژوهشی، خوشابی و امیری و فعال ترین مترجمان علیزاده، طالقانی، گلدار و مسنن فارسی و فعال ترین ناشران، هبوط لاله و ارجمند می-باشند. کتاب کلیدهای پرورش کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه (1388) تألیف مک نامارا و مک نامارا از حوزه موضوعی اختلال نقص توجه و رفتار ایذایی، بیش ترین تجدید چاپ (زمان) را به خود اختصاص داده است. تهران نسبت به بقیه شهرها بیش ترین انتشار کتاب در این زمینه را داشته است. در هر دو قسمت کتاب ها و مقالات نسبت مشارکت مردان بیش تر از زنان بوده است. مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران، فصلنامه ایرانی کودکان استثنایی و فصلنامه تازه های علوم شناختی به عنوان مجلات هسته در زمینه اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان معرفی شده اند. دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به عنوان سازمان هایی معرفی شده اند که بیش ترین تعداد مجلات در این حوزه را منتشر می نمایند. تمایل نویسندگان برای نوشتن کتاب ها، بیش تر انفرادی و در مقالات پژوهشی، نویسندگان تمایل بیش تری برای نوشتن مقالات به صورت مشارکتی داشته اند. روند رشد کتاب ها تقریباً صعودی بوده و مقالات پژوهشی نیز تا سال 1390 روند صعودی داشته اند. نتایج این پژوهش نشان داد، به برخی از انواع اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان توجه نسبتاً خوبی نشان داده شده است و به برخی نیز در حدی که باید، توجه نشان داده نشده است که این نتیجه هم در مورد کتاب ها و هم مقالات صادق است.